Het werk van gastvrijheid voortzetten

Leen Bollen

Congres | Zaterdag 30 november 2019

Het werk van gastvrijheid voortzetten

Leen Bollen

Congres | Zaterdag 30 november 2019
[origineel]

Wie ben ik: Leen Bollen, getrouwd met Erik. We wonen met ons gezin sinds 15 jaar in Hof Zevenbergen. We kregen er de kans om samen met de zusters van het Convent van Betlehem te wonen, te leven en te werken.

Ik vertel hier mijn persoonlijk verhaal, vanuit mijn perspectief,

We beleven in Hof Zevenbergen ingrijpende veranderingen. … We zijn in een overgangsfase:  we evolueren van een initiatief dat door een congregatie is gestart, naar een huis gedragen door leken-gelovigen (liever: religieus bewogen mensen). Dat zijn we al lange tijd aan het voorbereiden; toch niet eenvoudig

Een beeld

Ik wil schetsen wat Hof Zevenbergen is aan de hand van een beeld:

Op het domein van Hof Zevenbergen ligt een klein stuk bos, dat we Bovenhof noemen. Aan de ene kant van het bos wandel je dichtbij de straat en een woonwijk – je bent niet ver weg van het gewone leven. Aan de andere kant, wandel je naast het aangrenzende natuurgebied en de vijver, en lijk je helemaal weg van de wereld te zijn. Het is er stil, er staan prachtige oude bomen, en er ook zijn jonge nieuwe boompjes te vinden, bomen in alle maten en soorten. Er is uiteraard ook onkruid, zoals distels, er liggen dode takken en een enorme grote gevallen beuk.

Die Bovenhof is een symbool voor wat Hof Zevenbergen wil zijn: een plek dichtbij de wereld, waar mensen op adem kunnen komen en inspiratie kunnen vinden – ze mogen er zijn op heel verschillende manieren. En wij, als ondersteunende groep, de gemeenschap die in Hof Zevenbergen woont en werkt, wij mogen van dat bos genieten, het onderhouden en zelfs heraanleggen.

Zoals er in die Bovenhof waardevolle oude bomen (veteraanbomen) zijn die er al eeuwenlang staan, zo kunnen we voortbouwen op het werk en de spiritualiteit van onze voorgangers: we hoeven niet alles uit te vinden, we mogen in de voetsporen van de zusters gaan. Zo is hun charisma, de spiritualiteit van de Menswording, ons gaandeweg erg dierbaar geworden: we hebben dit mogen ontdekken en ons eigen maken. Door jarenlang samen te werken, hebben we de geest van het huis ingeademd: we hebben gezien en ervaren, hoe gastvrijheid gestalte krijgt.

Maar zoals een bos moet onderhouden en op tijd vernieuwd worden, moeten er nieuwe aanplantingen komen, nieuwe wegen worden aangelegd. Daar moeten moet ruimte voor gemaakt worden, je moet iets durven uitproberen, mogen mislukken, struikelen en weer opstaan.

Er vormt zich de laatste jaren een nieuwe groep in Hof Zevenbergen, als een ent op het werk van de zusters: de nieuwe werking ent zich op een onderstam van de congregatie. Hun inspiratie is als een sapstroom die langs die oude (oorspronkelijke) onderstam doorstroomt en een nieuwe boom doet groeien.

Dat is misschien een wat romantisch beeld, de realiteit is soms lastig en stormachtig.

Wat is het specifieke voor onze vorm van leven en werken?

In Hof Zevenbergen staat het ‘werk’, het ‘gastvrij huis’ erg centraal

Dat is altijd zo geweest: de zusters zijn nr HZB gekomen om het bezinningshuis uit te bouwen, als een zending. Als die zending er niet was, zouden ze wellicht niet gebleven zijn.

Dat is ook vandaag zo: we vormen gemeenschap met de bedoeling een gastvrij huis voor verstilling en verdieping uit te bouwen, om aanwezig te zijn voor de vele groepen en individuen die er komen. Dat is de reden van bestaan van de gemeenschap. Zonder het huis zou er ook geen gemeenschap zijn.

Dat is naar mijn ervaring anders dan bv in een abdij, die evengoed kan bestaan zonder een gastenverblijf.

We doen dat vanuit de spiritualiteit van de menswording

Zo geven we de gast-vrijheid op een bepaalde manier gestalte.

In het woord gastvrijheid zelf zit ook het woord ‘vrijheid’. Dat is in Hof Zevenbergen erg belangrijk. We willen een ‘open huis’ zijn: ieder mens, iedere groep mag er komen om een reden die wij zelfs niet helemaal hoeven te kennen, ieder mag ‘zijn eigen ding’ komen doen (binnen bepaalde afspraken uiteraard)  en in alle vrijheid ook weer vertrekken. Mensen zijn vrij om iets mee te pikken van bv. gebedstijden of ons eigen programma-aanbod, maar er is geen enkele verplichting.

Wij proberen hen zo goed mogelijk te ontvangen, hen mee te dragen in gebed, en ter beschikking te staan als ze vragen hebben of eens iets kwijt willen. Tegelijk houden we ook steeds een zekere afstand, we zullen bv. niet samen aan tafel eten met de gasten, en weinig vragen stellen over wie ze zijn en wat ze komen doen. Soms is er geen of bijna geen contact. Toch zeggen velen dat ze een vorm van ‘gedragenheid’ ervaren in Hof Zevenbergen.

Diezelfde openheid uit zich ook in het eigen programma, dat zeker uitdrukkelijk christelijk geïnspireerd is, maar ook aandacht heeft voor brede maatschappelijke en humane thema’s – gericht op de hele mens in zijn omgeving – we werken hier vanuit een integraal christelijk humanisme.

Daarbij willen we ruimte maken voor de meest kwetsbare mens, dat kan vooral in een apart huis ‘de Linde’ waar mensen voor een wat langere periode kunnen verblijven. We bieden hen een rustplek aan maar zonder ons veel te bemoeien. Dit binnen de perken van onze mogelijkheden, (we kunnen bv. geen psychologische begeleiding of dienstverlening bieden). Niettemin, elke mens is welkom.

Wat is dat dan, die gemeenschap van Hof Zevenbergen? We zijn er nog niet helemaal uit of we dit nu een gemeenschap noemen, of een dragende groep, of iets anders

Belangrijk om weten is dat onze gemeenschap momenteel niet strak omlijnd is: we zijn met een 7-tal mensen, sommigen wonen op het domein, anderen in de buurt. Het gaat om religieus bewogen mensen die op één of andere manier geraakt zijn door de inspiratie en willen meewerken aan dat gastvrij huis.

Rond die kern zijn er een aantal kringen van mensen die betrokken zijn op het geheel of op een onderdeel van de werking: ook zij dragen mee en zijn met ons verbonden, bv. als trouwe deelnemer, vrijwilliger, supporter..

Ik probeer daarbij enkele moeilijkheden en kansen te formuleren, opnieuw vanuit mijn oogpunt:

Moeilijkheden:

  • We zijn een groep in beweging, en op dit ogenblik is de afbakening van de gemeenschap niet zo duidelijk: wie hoort er nu bij, en voor hoe lang? Is het noodzakelijk een levenskeuze voor lange tijd of is er een tijdelijk engagement mogelijk? Hoe kan iemand ingroeien in de gemeenschap? We hebben daar momenteel te weinig houvast.
  • Een heldere beleidsstructuur bouwen rond dit uniek geheel is complex: zuivere beheerstaken liggen bij de vzw-structuur (stichting), maar het is moeilijk om goed af te bakenen wie zeggenschap heeft over gemeenschap, en hoe de communicatie moet lopen tussen al de betrokkenen.
  • Omdat de gastvrijheid zo belangrijk is, zijn we sterk gericht op de anderen: dit betekent dat ons engagement erg centraal staat; Dat is mooi, maar draagkracht van elke mens is daarin verschillend – dit respecteren van elkaar, elkaar voldoende vrijheid gunnen maar ook elkaar mogen oproepen tot engagement: het lukt niet altijd
  • Tijd ontbreekt vaak om stil te staan: het huis en haar gasten slorpen ons op, er zijn tal van concrete taken die dringend zijn en dus gemakkelijk voorrang krijgen. (10.000 gasten). We vinden het moeilijk om tijd maken voor elkaar en voor gesprek over wat ons bezighoudt en bezielt.
  • Mede door die drukte is het nodig om de eigen spiritualiteit te voeden en te onderhouden: het verzorgen van gemeenschappelijke gebeds- momenten is belangrijk, daarnaast heeft ieder daarin ook een persoonlijke weg te gaan.

Ik ben er van overtuigd dat het samenleven en werken in Hof Zevenbergen vandaag Kansen biedt

  • Het is een moderne vorm van religieus bewogen leven, passend bij deze tijd
    • Er is een grote Openheid, een diversiteit in engagement mogelijk: de ene voltijds, de ander naast de eigen job – de ene meer praktisch, de andere meer inhoudelijk of spiritueel, elk kan een eigen bijdrage leveren
    • Tijdelijkheid: het hoeft geen definitieve levenskeuze te zijn, misschien is dit een vorm die past bij onze moderne manier van leven, je kan bewust een tijdelijk engagement aangaan en later weer een andere weg kiezen: dat hoeft niet als een mislukking gezien te worden.
    • Verbinding met omgeving: we staan niet los van de wereld, maar er middenin – door de openheid naar alle soorten groepen komt de wereld ook binnen in huis : en we onderhouden ook goede contacten met de buurt, de parochie, de gemeente
  • Beeld van begijnhof is voor ons uitdagend model: een vorm van wonen en leven waar ruimte is voor ieders eigenheid, vanuit een gemeenschappelijke gelovige onderstroom (sapstroom). Het past bij ons.
  • (Een andere kans vind ik dat we) door die openheid, noem het een integraal christelijk humanisme, ons niet of niet alleen richten op de ‘heilige rest’ van overtuigde christenen, maar op een brede groep mensen die vandaag snakt naar zingeving op verschillende manieren, en die voorzichtig komt ‘snuffelen’ – we willen hen niet ‘vangen’, niet overtuigen, maar open staan voor ieders weg naar meer menswording zonder meer.
  • Ik ben ervan overtuigd dat velen vandaag op zoek zijn naar zo’n vorm van zingeving.

Bekijk video:

Over de auteur

Leen Bollen

Leen Bollen, getrouwd met Erik, samen hebben we 3 kinderen (tussen 21-27jaar), we wonen met ons gezin 15 jaar in Hof Zevenbergen, zelf ben ik nu bijna 12 jaar directeur van het bezinningshuis. We kregen er al die tijd de kans om samen met de zusters van het Convent van Betlehem te wonen en te werken