Wat de kloosters in de Harz betreft, is het de moeite waard te kijken naar hun diversiteit: onderwijs, distillatie, landbouw, tuinbouw, visteelt, gastronomie, handel, ambachten, kunst, muziek en cultuur. Dit zijn allemaal voorbeelden van kloostertradities die naar een moderne tijd zijn getild, het zijn tekenen van de strijd voor zowel economische als culturele ontwikkeling als voor het behoud van de plaatsen. Het klooster van Wöltingerode, bijvoorbeeld, heeft een economisch succesvolle tak ontwikkeld die nauwelijks kan voldoen aan de vraag naar bruiloftsfeesten die op zoek zijn naar een romantische omgeving. Aan de ene kant zijn het plaatsen voor cultureel “welbevinden”, aan de andere kant zijn het plaatsen die kunnen confronteren – met een traditie, met voorschriften, maatregelen, verzaking. Kloosterthema’s kunnen een weerspiegeling zijn van iemands eigen wortels, of dat nu familie, afkomst, werk of religie is. Kloosterplaatsen nodigen ons uit om deze ruimten te gebruiken en te verlevendigen. Hoezeer de grandioze architectuur van kloostergebouwen ons ook wil doen geloven in hun schijnbare onkwetsbaarheid, kloosters weten heel goed van breuken en verval. Zij kunnen ons vertellen over hun weg, hoe het bouwen van bruggen tussen verleden en heden kan lukken, hoe zij slimme strategieën hebben ontwikkeld voor zeer verschillende nieuwe beginpunten – in het Harzgebergte als distilleerderij of museum, als conferentiecentrum of muziekacademie, als hotel en evenementenlocatie, en dit sluit een plaats van rust en retraite niet noodzakelijkerwijze uit. Een beeld voor dit niet-opgeven is de bekende ansichtkaart “Vallen, opstaan, je kroontje rechtzetten en doorgaan” – een gevoel dat iedereen kent.

Terug naar de toeristen in de kloosters in de Harz en een blik op wat kan blijven: De geur van oude kruiden en de verhalen die verteld worden in de betoverende en liefdevol onderhouden kloostertuinen van Michaelstein, de distilleerkunst van de kloosterdistilleerderij Wöltingerode en de gastvrijheid van het klooster Drübeck raken een kern. De voelbare kracht van het vrouwenklooster Brunshausen, de stilte van een meditatie te midden van honderden kaarsen en een gemeenschappelijke eenvoudige kloostermaaltijd laten iets na. De vonk heeft niet altijd iets groots of luidruchtigs nodig, maar wel iets echts. Het prachtige “Stille Uur” in het klooster van Chorin in Brandenburg maakt zo’n moment mogelijk. En niet te vergeten wandelen en pelgrimeren op de kloosterwandelroute, waar men in stilte en stap voor stap de natuur en zichzelf kan ontmoeten.